Wiele osób, mimo, że nie występuje u nich celiakia odnotowuje poprawę szeregu objawów (nie tylko ze strony układu trawiennego) wraz z eliminacją pokarmów zawierających gluten. Jeśli chodzi o ten temat to zainteresowały mnie ostatnio wyniki tej próby: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26867199
W pierwszej fazie uczestnicy (pacjenci bez celiakii, mający szereg niepożądanych objawów ze strony układu trawiennego – na 140 pacjentów 77 miało IBS) zostali zobowiązani do przestrzegania przez 3 tygodnie diety niezawierającej glutenu. W efekcie w większości przypadków wystąpiła wyraźna poprawa objawów i jakości życia – dokładniej poprawa wystąpiła u 101 pacjentów na 134 (nie wszyscy ukończyli pierwszą fazę). W drugiej fazie w przypadku osób, dla których eliminacja glutenu okazała się korzystna podjęto próbę ponownego wprowadzenia glutenu w postaci kapsułek, zawierających ilość glutenu typową dla 80 g makaronu (5,6 g). Zanim przejdę do wyników zwrócę uwagę, że badanie zostało przeprowadzone w układzie naprzemiennym (2 x 7 dni), czyli w drugiej fazie uczestnicy najpierw otrzymali kapsułki z glutenem lub kapsułki placebo, a następnie zamieniono im kapsułki.
Interesujące jest, że ponowne wprowadzenie glutenu doprowadziło do pogorszenia objawów jedynie u 28 osób (na 98 – nie wszyscy zdecydowali się przystąpić do drugiej fazy). Jeszcze bardziej interesujące jest, że pogorszenie objawów wystąpiło u 14 osób podczas stosowania kapsułek placebo.
Wyniki tego badania w zasadzie potwierdziły dwie rzeczy – szereg osób może mieć negatywne objawy ze względu na inne niż gluten składniki zawarte w produktach będących źródłem glutenu (przykładowo na fruktany). Ostatnio w literaturze naukowej zaczęto nawet stosować termin nadwrażliwość na pszenicę niezwiązana z celiakią (ang. Non-Celiac Wheat Sensitivity, w skrócie NCWS) w odniesieniu do pacjentów, którzy odnotowują negatywne objawy w związku konsumpcją pszenicy i "powiązanych" zbóż, natomiast niekoniecznie problem stanowi dla nich gluten.
Przekonanie, że gluten jest szkodliwy (w związku z efektem nocebo) może mieć znaczący wpływ na odnotowywane objawy. Przy okazji jeszcze jedna kwestia pozostaje zagadkowa – ile osób zareagowało negatywnie na kapsułki z glutenem w związku z rzeczywistą nadwrażliwością na gluten – w tej grupie również mogły znaleźć się osoby, w przypadku których niepożądane objawy wynikały jedynie z przekonania, że gluten jest dla nich szkodliwy